De in de navolgende beschouwingen verwerkte officiële gegevens zijn ontleend aan de uitgave "Grundsatzbefehl für die N.S.K.K.-Staffel des Wehrmachtsbefehlhabers in den Niederlande" (N.S.K.K. Staffel W.B.N.) gedateerd 1 december 1943. Deze uitgave wordt in het vervolg aangeduid als "Grundsatzbefehl".

 

 

Oprichting

De N.S.K.K.-Staffel W.B.N. werd opgericht in de herfst van het jaar 1943.

Doelstelling

De N.S.K.K.-W.B.N. had tot taak, Nederlandse vrijwilligers als chauffeurs voor ze inzet in het raam der Duitse Weermacht in Nederland aan te werven, in dienst te stellen, op te leiden en gedurende de tijd van hun dienstverbintenis te verzorgen.

Samenstelling

De N.S.K.K.-W.B.N. werd bij haar oprichting geacht samengesteld te zijn uit:

1. a.Alle in het Nederlandse gebied reeds bij de weermacht aangestelde geüniformeerde Nederlandse chauffeurs;
   

2. b.Nieuw aankomende vrijwilligers;
   

3. c.Chauffeurs, die voor bijzondere doeleinden der weermacht worden aangesteld;
   

4. d.Chauffeurs, die in geval van oorlogshandelingen op Nederlands gebied of landingen aan de Nederlandse kusten in dienst komen.
   

Voorgeschiedenis

In verband met hetgeen onder a. in de voorafgaande paragraaf over de overneming van reeds bij de weermacht werkzaam zijnde chauffeurs werd gezegd, moet worden opgemerkt, dat de aanwerving van chauffeurs ten behoeve van de weermacht reeds in 1940 een aanvang nam. Verschillende afzonderlijke Duitse legerinstanties namen Nederlanders als chauffeurs aan in civiele dienst, die ongeuniformeerd en ongewapend uitsluitend in Nederland dienst deden en, in normale verhouding van werkgever-werknemer een weekloon ontvingen.

Sommige van deze burgerchauffeurs werden reeds eerder in min of meer gesloten formaties tezamen gebracht, echter zonder dat daardoor het burgerlijk karakter der dienstverbintenis beïnvloed wordt.

Deze formaties waaronder de:

1. •KüK (Kraftfahrzeug Ueberführungs Kommando)
   

2. •K.T.D. (Kraftfahrt Transport dienst),
   

gingen in de herfst van 1943 naar N.S.K.K.-W.B.N. over. Aan deze overgang onttrok zich echter reeds een belangrijk deel van de bij KüK en K.T.D. werkzame chauffeurs.

In verband met hetgeen onder d. (hierboven) werd vermeld, wordt verwezen naar de werkstukken "Alarmdienst" en "Transportaktie" (B.M.-Aktion).

Rechtspositie vrijwilligers N.S.K.K.-W.B.N.

De tot de N.S.K.K.-W.B.N. behorende chauffeurs behoorden feitelijk tot het N.S.K.K. slechts als een chauffeurscentrale, die voor kortere of langere tijd aan onderdelen van de Duitse Weermacht chauffeurs 'leverde', hetzij afzonderlijk, hetzij in groepen. Deze chauffeurs werden dus praktisch bij deze weermachtsonderdelen gedetacheerd en gedurende die tijd stonden zij onder het bevel van het betreffende onderdeel, hoewel zij uiteindelijk aan de leiding van N.S.K.K.-W.B.N. ondergeschikt bleven en steeds door N.S.K.K.-W.B.N. teruggenomen of verplaatst werden.

In verband daarmee werden de N.S.K.K.-W.B.N.-chauffeurs dan ook niet beschouwd (door de Duitse weermacht) als leden van de Duitse weermacht (Wehrmachtsangehörige), maar als behorende tot het gevolg van de weermacht (Wehrmachtsgefolge).

Deze onderscheiding betekende in de praktijk, dat de leden der weermacht het eigenlijke strijdende leger vormden, terwijl de "Gefolge" min of meer burgerlijke hulpdiensten verrichtten.

Een "Soldbuch", het doorslaggevende kenmerk van leden der Duitse weermacht, werd aan N.S.K.K.-W.B.N. niet uitgereikt. Zij kregen een "Personalausweisbuch", dat hen legitimeerde als werknemers van het N.S.K.K. en dat bij iedere 'inzet' aan de leider van het betreffende militaire onderdeel waarvoor gereden of gewerkt werd, als zodanig diende te worden overgelegd.

In tegenstelling hiermede stond echter de uitdrukkelijke vaststelling in het "Grundsatzbefehl": "Sie sind Kombattanten im Sinne der Haager Landkriegsordnung". Daaraan werd de verplichting toegevoegd om onder omstandigheden gewapend aan oorlogshandelingen deel te nemen. Deze verplichting moet worden gezien in het kader van de Duitse maatregelen om bij militaire precaire situaties alle beschikbare mannen, onverschillig of zij al dan niet "Wehrmachtsangehörige waren, bij de verdediging in te schakelen.

Overigens ook N.S.K.K.-W.B.N. evenzeer als alle andere "Wehrmachtsgefolge" waren onderworpen aan de bepalingen der Duits-militaire strafvoorschriften.

Verplichting

Het verplichtingsformulier, dat door de vrijwilliger ondertekend moest worden bevatte, behalve verklaringen omtrent eventuele ondergane vrijheidsstraffen, omtrent gehoorzaamheid aan meerderen en omtrent de te aanvaarden zwijgplicht over militaire aangelegenheden, ook de zinsnede:

1. "Ik verklaar dat ik mij op grond van mijn politieke positieve overtuiging van de noodzakelijkheid van een nieuwe orde in Europa, vrijwillig voor dienstneming bij de N.S.K.K.-Staffel des W.B.N. meld".
   

Er heeft echter in deze formulieren geen eenvormigheid bestaan. Andere vrijwilligers kregen een normaal-burgerlijke arbeidsovereenkomst ter tekening voorgelegd, waaraan echter verbonden was een "verklaring van trouw", die ongeveer dezelfde inhoud had als de in de eerste alinea genoemde "Verpflichtungserklärung".

Er zijn voorts ook formulieren in de omloop geweest, waarin de vrijwilliger de verklaring 'naar eer en geweten" moest afleggen dat hij lid is van de N.S.B of W.A..

Aan te nemen is, dat deze dienst hebben gedaan bij de werving van vrijwilligers door instanties van N.S.B. of Motor-W.A. en grotendeels betrekking hebben op de chauffeurs voor het geval van oorlogshandelingen of landingen (zie hierboven onder: Samenstelling).

Het "Grundsatzbefehl" spreekt slechts van een "Verpflichtungserklärung" die in het Duits luidde:

1. "Ich verpflichte mich aus freien Stücken in der Kenntnis, dass ich damit meinem Lande diene, die mit übertragen Aufgaben in der deutschen Wehrmacht unter restlosen Einsatz meiner Person gewissenhaft zu erfülen und meinem Vorgesetzen unbedingten Gehorsam zu leisten".
   

Duur der verbintenis

De vrijwilliger kon zich verplichten voor de duur van de oorlog of voor een tijdperk van een jaar.

Beëdiging

Het "Grundsatzbefehl" geeft geen aanwijzingen omtrent een beëdiging. De voormalig chef van het N.S.K.K. in Nederland, Hegendorffer, verklaarde echter bij proces-verbaal, dat de vrijwilligers op Hitler beëdigd dienden te worden. Hij voegde daaraan echter toe, dat zeer velen geweigerd hebben de eed af te leggen, maar dat dit niet als reden voor ontslag was aangenomen.

Uniformering

De leden van het N.S.K.K.-W.B.N. werden gekleed in een groen uniform (weermachtsuniform), zonder Hoheitsabzeichen (adelaar) en met N.S.K.K.-distinctieven.

Bewapening

Slechts die vrijwilligers mochten schietwapens dragen, die daarvan vanwege de leiding van het N.S.K.K.-W.B.N. een aantekening in hun "Personalausweisbuch" hadden gekregen.

Volgens Hegendorffer (zie hierboven; Beëdiging) was 40% van de N.S.K.K.-W.B.N. bewapend met oude geweren, waarvoor geen munitie voorradig was. In de praktijk hebben de chauffeurs nimmer van wapens gebruik gemaakt. Tot zover Hegendorffer.

Rangen

Bij N.S.K.K.-W.B.N. bestonden de rangen:

1. •Kraftfahrer
   

2. •Oberkraftfahrer
   

3. •N.S.K.K. Rottenführer
   

4. •Scharführer
   

5. •Oberscharführer
   

6. •Truppführer
   

7. •Obertruppführer
   

De laatste rang stond gelijk Aan die van Oberfeldwebel in de weermacht.

Bevorderingen waren afhankelijk van de duur van de reeds vervulde diensttijd. Zij konden bij geschiktheid geschieden telkens na zes maanden.

Opleiding

De vrijwilligers kregen officieel een korte halfmilitaristische opleiding en voorts een autotechnische opleiding in een der N.S.K.K.-Motorschulen. Deze opleiding hing echter vaak van de omstandigheden af en was niet voor allen gelijk. Sommigen hebben in het geheel geen opleiding meegemaakt.

Loonregeling

De chauffeurs kregen per dag een grondloon van F 4,40 verhoogd met een "Einzatsgeld" van F 1,-- bij indeling bij een onderdeel. Bovendien werd een kinderbijslag van 34 cent per dag per kind verstrekt ("Grundsatzbefehl"). Het grondloon werd door het N.S.K.K. overgemaakt aan de familie van de vrijwilliger, per postwissel. De toeslag werd aan de vrijwilligers zelf betaald door het onderdeel waaraan zij waren toegewezen.

Persoonlijke verzorging

De chauffeurs kregen in principe dezelfde verzorging als de soldaten van het onderdeel waarvoor zij hun diensten verrichtten. Kleding uitrustingsstukken en wapenen werden uitsluitend door het N.S.K.K. verstrekt. Aan de vrijwilligers en hun gezinsleden werd kosteloos geneeskundige hulp en ziekteverzekering verstrekt.

Afwijkende voorschriften

Doordat na september 1944 veelal ongeregelde toestanden heersten, zijn in de laatste periode van de bezettingstijd allerlei afwijkingen van de bovenaangeduide officiële voorschriften voorgekomen, waardoor bij N.S.K.K.-W.B.N. chauffeurs dienst deden, die voor wat betreft bewapening, beëdiging en uniformering, zowel als voor wat betreft de vrijwilligheid van plaatselijke en naar tijdstip variërende voorschriften en bevelen afhankelijk zijn gesteld. Bij de werving van chauffeurs in deze periode is ook in tegenstelling tot de vroegere periode dwang gebruikt.

Het Duitse N.S.K.K. als organisatie in vrede en oorlog

Nederlanders in het N.S.K.K.: groei en "Gruppe Luftwaffe"

nskk status en werkzaamheid (algemeen)

startpagina