Startpagina

In de stukken van de rechtbank van Eerste Aanleg van 26-11-1824 te Zutphen staat dat Jacob Bevort deel uit maakte van een regiment van Waldeck. De Staatse regimenten van Waldeck waren echter sinds 1794 opgeheven. Het enige onderdeel met die naam wat in 1798 nog bestond was het vijfde bataljon van Waldeck. Dus wat deed een Waldecker in Hoorn in 1798?

De naam Bevort heb ik (nog) niet kunnen vinden in relatie tot Waldeck.

Wel is de volgende ontdekking wellicht van belang.

In het stamboek officieren en onderofficieren en manschappen 2e bataljon 2e regiment Waldeck staat een Jacob Befort vermeld (RA toegang 2.01.15 inventaris 48 en 68): Befort opgekomen voor zijn nummer op 17 juli 1793, lengte 5.9.2,  leeftijd  25 jaar, ‘ Evang.’  van geloof. Geboorteplaats Furstellen Durlachif Baden. Corporaal. Op 8 juli 1806 uit dienst.

Tevens is Jacob Befort terug te vinden in RA toegang 2.01.34 inventaris (2e regiment van Waldeck staat van  getrouwen de onderofficieren en soldaten op 15-8-1806): Jacob Befort Corporaal, 391/2 jaar oud 12 1/2  jaar in dienst, 6 1/2 jaar getrouwd.  Geëngageerd op 12-8-1793.

Het Tweede regiment Waldeck verbleef in 1797 in Alkmaar (garnizoensplaats Bataafse Republiek). Van dit regiment te Alkmaar heb ik in het Rijksarchief geen naamlijst kunnen vinden. Wel is er een lijst van de mannelijke nakomelingen van de soldaten van dit regiment, maar daar staat geen Befort op.

In het Rijksarchief in het archief van de Algemene Rekenkamer Vaste posten Register op buitengewone pensioenen vinden we:

J.Befort 4478 met vermelding 'overleden 22-04-1846’. De woonplaats is niet ingevuld opmerking "is grensjager heeft alzoo geen vaste woonplaats”. Het pensioen gaat in op 01-07-1814.

J. Befort  86 militaire wed. Ingeschreven in het  grootboek der pensioenen.  Woonplaats Hellendoorn.

Iets meer over Jacob Befort

Jacob Befort heeft dus in 1814 een militair pensioen.

Hij is geboren op 8-10-1761 te Vörstatten (Veerstatten/Furstellen) in het zuid-westen van Duitsland, volgens zijn overlijdensakte. In het stamboek der officieren staat evenwel dat hij in 1793 25 jaar oud was. Dat zou meer op een geboorte rond 1768 duiden.

Vörstetten is een plaats in de Duitse deelstaat Baden-Württemberg, en maakt deel uit van het district Emmendingen

Schaffhausen is een stad in Zwitserland, aan de Rijn.

In Vörstetten heb ik diverse mannen met de naam Jacob Befort gevonden, maar niet een met genoemde geboortedatum en ook niet rond 1768. De naam Befort komt in die streek vaker voor.

Hij is overleden op 26-04-1846 te Lonneker op 84-jarige leeftijd. In de overlijdensakte staat "beroepen en woonplaatsen der reeds lang overledene ouders den aangevers onbekend".

Jacob Befort is gehuwd met Dorthe Schneider. Hij heeft met haar vijf kinderen:

1. •Frederika Klara Befort, geboren circa 1804 te Delfzijl, overleden op 01-01-1838 te Hellendoorn.
   

2. •Johanna Jacoba Befort gedoopt (hervormd) op 22-07-1804 te Brielle (getuige(n): Johan Joost Wilker), in de hervormde Grote of Catharijne kerk, overleden op 26-05-1884 te Kampen op 79-jarige leeftijd woonde 1884 te Kampen in het huis staande te Kampen aan het Bolwerk wijk vier nummer 659.
   Gehuwd (1) voor 1832 met Smit (Smith), Wilhelm Hermanus, geboren circa 1803, overleden op 19-01-1832 te Kampen  29 jaar. Gehuwd (2)  05-07-1834 te Hellendoorn met Johan Coenraad Sonderman, commies rijksbelastingen (1834) militair, geboren circa 1803 te Den Haag, overleden voor 1884. Gescheiden na 12 jaar op 20-01-1847 te Hellendoorn. Hij woonde in 1834 te Hellendoorn. Sonderman was fuselier bij werf-depot te Harderwijk en als zodanig naar Oost-Indie vertrokken. Echtscheiding op grond van kwaadwillige verlating.
   Gehuwd op 43-jarige leeftijd op 16-12-1847 te Almelo met Willem Kisjes(Wilhelmus), belastingcommies, geboren circa 1801 te Zwolle, overleden voor 1884. Hij is weduwnaar van Aleida ten Cate.
   

3. •Johan Martin Befort, gedoopt (hervormd) op 02-03-1806 te Brielle (getuigen: Johan Jost Welker en Marta Peters) in de hervormde Grote of Catharijnekerk. Wordt in 1830 niet genoemd bij de volkstelling Ambt Hardenbergh De Venebrugge. Wellicht jong overleden, waardoor de mannelijk lijn stopt.
   

4. •Dorothea, geboren circa 1813 te Deventer, overleden op 01-01-1834 te Hellendoorn, getrouwd met Mindert Wijma.
   

5. •Christina Befort, geboren op 18-04-1814 te Deventer, getuigen: Guillaume Tilot, kleermaker en Frans Roodvisser gepensioneerd militair.
   Overleden op 07-11-1885 te Zwolle op 71-jarige leeftijd. Gehuwd op 28-jarige leeftijd te Hellendoorn met Herman Pellenkost, rijksambtenaar, geboren circa 1807 te Zwolle. Hij woont 1843 te Lonneker.
   
   

Dorthe Schneider is afkomstig de buurt van Schaffhausen in het noorden van Zwitserland. UIt een akte bij notaris Antoni van Riemsdijk, openbaar notaris, in 1818 op naam van Jacob Befort, en een op dezelfde datum en aktenummer voor Dorothe Schneider blijkt dat zij “de somma van vijfhonderd guldens Nederlandsch Courant” erven:

1. “voor de uitbetaling aan den geuniformeerden sergeant Jacob Befort, tegenwoordig aan voorzeide grenskantoor onder de 17e escader als grensjager dienstdoende en deszelfs huisvrouwe Dorothea Schneider van hetgeen aan laatstgenoemde Dorothea Schneider competeerd voor het aandeel van haare overleden broeders en zuster Casper- Rudolph- en Elisabeth Schneider in de onder de administratie welgemelden heer burgemeester Stierlin zich bevindende nalatenschappen van haare wijlen tantes vrouwen Maria Sprengler, Johanna Sigger, Maria Barbara Schenkel, alle drie geboren Sorg en ter stede Schafhausen voorzeid overleden, alsmede erfgenamen in derselve nalatenschappen”.
   

Jacob Befort is een grensjager.

Het Corps Grens-Jagers werd opgericht bij Koninklijk Decreet van 8 april 1808 door Lodewijk, een broer van Napoleon, die koning van Holland was. De manschappen zijn voor een groot deel afkomstig zijn uit de Regimenten Infanterie en Jagers. Reorganisatie van deze regimenten leidden er toe dat velen overbodig werden en vervolgens met pensioen gestuurd werden. De meesten van hen waren echter nog fit genoeg om andere functies te vervullen.
Na overleg tussen de Ministeries van Oorlog en Financiën ontstond het idee deze manschappen onder te brengen in een nieuw corps Grens-Jagers genaamd. Hun pensioen werd, uit de kas van het Ministerie van Financiën, aangevuld met een tractement zodat ze er feitelijk niet op achter uit gingen. Aanvankelijk bestond het corps uit 39 Escouades van elk 5 man, maar al op 21 mei wordt het aantal escouades verhoogt naar 40. Nog weer later wordt dit aantal opnieuw verhoogd, zodat er in 1811, bij de opheffing van het corps, maar liefst 50 escouades in dienst zijn. Deze escouades zijn voornamelijk gestationeerd langs onze landsgrenzen.

Men werd Grens-Jager op voordracht van het Ministerie van Oorlog. Vervolgens bepaalde het Ministerie van Financiën in welk departement men gestationeerd werd. Aldaar bepaalde men in welke plaats de Grens-Jager uit eindelijk terecht kwam. De feitelijke benoeming gebeurde dan ook door de Drost, later Prefect. 

De taak van de Grens-Jagers lag op het gebied der belastinginning. Hoe dat plaats vond weten we nog niet, weliswaar weten we uit diverse bronnen dat er een reglement moet zijn dat ons hierover meer kan vertellen, maar helaas is dit tot op heden nog niet terug gevonden. Ook het ontbreken van een stamboek voor dit corps speelt ons parten. 

Voorlopige conclusie

Jacob Befort en Jacob Bevort kunnen een en dezelfde persoon zijn. Beiden zijn Waldeckers.

In 1798 kan hij, gelegerd in Alkmaar, Saartje Beekman hebben ontmoet en een kind hebben verwekt. Rond 1804 krijgt hij een kind van Dorthe Schneider en zal hij wellicht ook met haar even voor 1804 zijn getrouwd. Hard bewijs is er niet.

                                 

Korps Grensjagers van 1808-1811

Die Evangelische Kirche Vörstatten